20 listopada obchodzimy Światowy Dzień POChP. Jest organizowany przez GOLD Światową Inicjatywę na rzecz zwalczania POCHP, we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia WHO. Celem Światowego Dnia POChP jest zwiększenie wiedzy społeczeństwa na temat tej choroby.
Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc POCHP to choroba, którą można leczyć i aktywnie zapobiegać jej powstaniu. Rozpoznajemy ja najczęściej w grupie osób po 40 roku życia aktywnie palących tytoń lub takich, które wcześniej paliły przez wiele lat. Bierne palenie ma także charakter obciążający ryzykiem rozwoju POChP. Według statystyk spośród osób palących tytoń 40% ma szansę zachorować na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) znajduje się na trzecią jako przyczyną umieralności ludzi na świecie. Według danych WHO na POChP choruje ok. 300 mln ludzi, a co roku 3 mln umiera z powodu tej choroby.
W Polsce choruje ponad 2.500.000 osób ale tylko 500.000 wie że ma POCHP i przyjmuje leki.
80 %chorych nie wie że u podstawy ich duszności stoi POCHP. Z powodu za późno rozpoznanej POCHP chorzy umierają 10 lat wcześniej niż ich rówieśnicy – często nie dożywając emerytury.
Chorzy na POChP kaszlą i okresowo odksztuszają plwocinę. Niestety osoby palące tytoń nie przejmują się przewlekającym się kaszlem uważając go za objaw „oczyszczania się” płuc. W momencie kiedy pojawia się duszność wysiłkowa, choroba jest już zaawansowana. To ostatni dzwonek aby wykonać spirometrię – badanie sprawności wentylacyjnej płuc. Spirometria jest niezbędna do rozpoznania POCHP. Warto ja wykonywać także u kaszlących pacjentów – im wcześniej rozpoznamy chorobę tym lepsze będą efekty leczenia.
Główne czynniki ryzyka wystąpienia POChP to palenie tytoniu i oddychanie zanieczyszczonym powietrzem. Dym tytoniowy wnikający do płuc wywołuje nadmierną odpowiedź obronną organizmu –przewlekłe zapalenie - prowadzące do włóknienia małych dróg oddechowych i uszkodzenia miąższu płucnego ( rozedma).
W zakresie obwodowych dróg oddechowych dochodzi do pogrubienia ścian i włóknienia około oskrzelowego, co wraz z wysiękiem zapalnym doprowadza do rozwoju zwężenia światła oskrzeli (przewlekłe zapalenie oskrzeli)
Chorzy z POChP dostosowują swoje życie do przebiegu choroby, która nie powstaje z dnia na dzień. Lata palenia i przewlekający się proces zapalny wpływają na zachowanie chorego. Stopniowo rezygnuje on z aktywności i przyzwyczaja się do ograniczeń wywołanych objawami choroby. Przewlekłe niedotlenienie organizmu wraz z często występującymi zaburzeniami krążenia mózgowego może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych oraz zmian nastroju i zachowania (nerwica lub depresja).
Podstawa leczenia POCHP to zaprzestania palenia tytoniu. Nie jest łatwo rzucić palenie. Warto wcześniej wykonać test motywacji i jeśli na 12 pytań na 6 damy odpowiedź twierdzącą – warto spróbować – motywacja to podstawa sukcesu.
Obecnie leczenie POCHP bardzo się zmieniło. Mamy do dyspozycji wziewne leki rozszerzające oskrzela, które zmniejszają uczucie duszności, poprawiają zdolność do wysiłku, zmniejszają ilość zaostrzeń, poprawiają jakość życia chorych. Stosowane nieprawidłowo, nie działają lub efekty ich działania są słabe. Dlatego każdy lekarz wypisujący inhalator powinien przeszkolić pacjenta w zakresie prawidłowego inhalowania leków. Aby otrzymać szyte na miarę leczenie, warto pomóc lekarzowi w podjęciu odpowiedniej decyzji. Wypełnienie testu mMRC lub testu CAT (dostępne na stronie www.astma-alergia-pochp.pl) pomoże postawić odpowiednia diagnozę.
Prawidłowo dobrane i prawidłowo stosowanie leki to podstawa sukcesu ale chorzy z POCHP po uzyskaniu poprawy często odstawiają leki. Po roku tylko 30% kontynuuje leczenie. Różne są tego przyczyny : brak zrozumienia, że POCHP to przewlekła choroba, znużenie trudnymi schematami leczenia, brak poprawy w trakcie terapii. Można temu zaradzić edukując chorego i jego rodzinę aby dawała mu wsparcie w chwilach zwątpienia. Zastosowanie nowoczesnych systemów inhalacyjnych np. dwa leki w jednym inhalatorze – poprawia compliance pacjenta – wpływając na motywacje do kontynuowanie leczenia. Obecnie można leczyć POCHP stosując leki raz dziennie. A raz dziennie, z jednego inhalatora, to chorzy lubią najbardziej. Jeden inhalator zamiast kilku, zmniejsza poczucie choroby i zachęca do regularnego stosowana. Od niedawna w Polsce taka terapia jest już refundowana.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc to choroba wielonarządowa rozpoczynająca się w płucach, ale dotykająca również: układ krążenia, układ krzepnięcia, układ mięśniowy, układ kostny, ośrodkowy układ nerwowy. Im dłużej trwa, tym większe spustoszenie powoduje w całym organizmie. Wcześnie rozpoznana i odpowiednio leczona daje nadzieje na normalne życie.